Poronienie

Jeśli straciłaś/eś swoje dziecko, nie musisz zostawić go w szpitalu. Masz prawo je zabrać i pochować – gwarantuje Ci to polskie prawo.

Od roku 2007 do Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych dodano przepis, zgodnie z którym możliwe jest zorganizowanie pogrzebu dziecka martwo urodzonego bez względu na czas trwania ciąży, wagę, czy jego rozmiar. W tym celu rodzice w ciągu 48 godzin powinni wystąpić o wydanie zwłok swojego zmarłego dziecka oraz jego karty zgonu. Rodzice mogą uzyskać od szpitala zaświadczenie o martwym urodzeniu dziecka i na tej podstawie otrzymać akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.

W celu pochowania Dziecka należy zgłosić się do Miejskiego Zarządu Cmentarzy z następującymi dokumentami: Odpisem zupełnym Aktu Urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, Aktem Zgonu lub Kartą Zgonu. Dziecko może być pochowane w grobie indywidualnym, rodzinnym lub w Mogile Dziecka Utraconego – specjalnie wyznaczonym miejscu na cmentarzu. Mogiły takie powstają już w wielu miastach. Czasem organizuje się tam pochówki zbiorowe dzieci zmarłych przed urodzeniem.

Jeśli rodzice chcą pochować dziecko według obrzędu pogrzebu katolickiego powinni zgłosić się do parafii.

Jeśli rodzice zrezygnują z prawa pochowania dziecka, obowiązek pochówku przejmuje gmina właściwa ze względu na miejsce zgonu. Dziecko zostanie pochowane w grobie zbiorowym.

Warto pamiętać, że każda osoba, która zgłosi chęć pochowania osoby zmarłej może to uczynić.

Jeśli rodzice dowiadują się, że ich dziecko zmarło przed upływem 22. tygodnia ciąży – a chcieliby je pochować – warto w szpitalu zastrzec sobie chęć odbioru jego ciałka oraz stosownych dokumentów. W przypadku śmierci dziecka po 22. tygodniu ciąży rodzice mają obowiązek zgłosić się do kancelarii szpitala, ponieważ muszą dziecko zarejestrować. Powyższe informacje wynikają z faktu szpitalnej praktyki rozróżniania poronienia i porodu – strata dziecka do 22. tyg. rozumiana jest jako poronienie, strata po 22. tyg. jako poród.

Rodzice otrzymują w szpitalu Kartę Martwego Urodzenia lub Kartę Urodzenia i Kartę Zgonu. Dokumenty te należy dostarczyć do Urzędu Stanu Cywilnego w ciągu 3 dni od narodzin. Może to zrobić szpital lub sami rodzice (jeśli szpital wydał takie zawiadomienie rodzicom do ręki). Obecnie największą trudnością w otrzymaniu Karty Martwego Urodzenia jest konieczność określenia w niej płci dziecka. Na wczesnym etapie ciąży nie można tego zrobić bez przeprowadzenia badań genetycznych. Przepisy nie precyzują tej kwestii i w praktyce obowiązek zlecenia i poniesienia kosztów badań leży po stronie rodziców. Wykonanie badania genetycznego nie wymaga skierowania od lekarza. Ciałko Dziecka musi być odpowiednio zabezpieczone – o szczegóły należy zapytać personel medyczny. Czas oczekiwania na wyniki wynosi około dwóch tygodni. Jeśli poronienie/poród odbyły się w domu, dokumenty konieczne do złożenia w USC wystawia szpital, do którego kobieta zgłosiła się po poronieniu/porodzie. Prawo do rejestracji dotyczy również poronień/porodów, które odbyły się poza granicami Polski, nawet jeśli państwo, w którym doszło do poronienia/porodu, prawo to ogranicza ze względu na długość trwania ciąży. Rejestracja odbywa się za pośrednictwem konsula (jeśli to konieczne), a urzędem właściwym do dokonania rejestracji jest wtedy USC Warszawa-Śródmieście.

Jeśli określenie płci Dziecka nie jest możliwe – z różnych powodów – szpital nie wystawia Karty Martwego Urodzenia (a więc nie ma możliwości zgłoszenia urodzenia w USC), natomiast może wystawić Kartę Zgonu (w szpitalu zostaje uzupełniona część przeznaczona dla administracji cmentarza), która jest konieczna do pochowania Dziecka.

Urząd Stanu Cywilnego sporządza Akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe lub Akt urodzenia i Akt zgonu. Dokumenty wystawiane są „od ręki”. Oprócz dokumentów wystawionych przez szpital do zgłoszenia urodzenia dziecka potrzebne są jeszcze dowody osobiste rodziców.
Przed pójściem do USC warto, aby rodzice skontaktowali się telefonicznie i poinformowali o swojej sytuacji – USC przygotuje pozostałą, niezbędną dokumentację (akt małżeństwa).

Kościół zezwala na katolicki pogrzeb dziecka, które zmarło przed chrztem (także dziecka nienarodzonego), jeżeli rodzice pragnęli je ochrzcić. Poleca, aby dzieci zmarłe przed urodzeniem zostały pochowane według stosownych obrzędów kościelnych. Obrzędy te mogą obejmować zarówno nabożeństwo w domu, jak i w kościele, a potem na cmentarzu. Mogą też mieć miejsce tylko na cmentarzu. Teksty modlitw odmawianych podczas Mszy świętej pogrzebowej znajdują się w Mszale Rzymskim pod numerem 42 (pogrzeb dziecka nieochrzczonego). Nie powinno się stosować tzw. pokropku, czyli ograniczonego w formie pogrzebu dziecka poronionego. Obrzęd ten nie ma umocowania ani w prawie kanonicznym, ani normach liturgicznych. Nie powinno się używać tego określenia, ale mówić o „pogrzebie dziecka”. Kościół katolicki stwierdza, iż nie można odmawiać rodzicom pochówku dziecka nienarodzonego, gdyż po stracie dziecka szukają oni pocieszenia i to pocieszenie mogą znaleźć w Bogu, który jest Miłością i przygarnia wszystkich, którzy się do Niego uciekają. Powodem odmowy nie może być fakt, że rodzice nie mają ślubu kościelnego lub nie są związani z życiem parafii. Równocześnie Kościół nie traktuje pochówku dzieci poronionych jako obowiązku religijnego i zgadza się na to, aby dzieci zmarłe w okresie płodowym mogły być pochowane bez religijnego obrzędu, wszakże w sposób godny osoby ludzkiej.

Rodzice mają prawo do uzyskania zasiłku pogrzebowego. W tym celu należy zgłosić się do ZUS z następującymi dokumentami:

· odpisem Aktu Urodzenia z adnotacją, że Dziecko urodziło się martwe,
· wnioskiem (do pobrania w ZUS-ie),
· dowodem osobistym (jednego z rodziców),
· zaświadczeniem o zatrudnieniu (jednego z rodziców),
· rachunkami związanymi z pogrzebem (trumienka).

Kodeks Pracy przewiduje 8-tygodniowy urlop macierzyński dla pracownicy, której Dziecko urodziło się martwe. Aby z niego skorzystać, kobieta musi przedstawić pracodawcy Akt Urodzenia z adnotacją, że Dziecko urodziło się martwe.
W sytuacji straty Dziecka, rodzice mają również prawo do wypłaty świadczenia z firmy ubezpieczeniowej – pod warunkiem, że przewidują to ogólne warunki umowy konkretnej firmy. Jeżeli w warunkach ubezpieczenia nie ma klauzuli uściślającej wiek Dziecka, to należy się odszkodowanie z tytułu urodzenia martwego Dziecka.

W Polsce działa obecnie kilka organizacji skupiających rodziców po stracie dziecka, są to między innymi: Stowarzyszenie Rodziców po Poronieniu (www.poronienie.pl), Wspólnota Rodziców po Stracie Dziecka (www.stratadziecka.pl), Fundacja dla Rodzin po Stracie Dziecka „By dalej iść” (www.stratadziecka.pl), “DLACZEGO” Organizacja rodziców po stracie oraz rodziców dzieci chorych (www.dlaczego.org.pl). Na ich stronach internetowych można znaleźć informacje dotyczące wsparcia psychologicznego i duchowego po stracie dziecka, porady prawne dotyczące na przykład pogrzebu dziecka przedwcześnie urodzonego w wyniku poronienia, czy też tytuły książek, które pomagają w przeżyciu i zrozumieniu procesu żałoby. Publikowane są tam również świadectwa rodziców.

W przeżyciu procesu żałoby może pomóc uczestnictwo w różnego rodzaju grupach wsparcia. W wielu miastach organizowane są takie grupy dla rodziców, odprawiane są też Msze Święte w intencji zmarłych dzieci i ich rodzin (na przykład w Krakowie w każdy drugi piątek miesiąca w Bazylice Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach o godz. 18.00).