Czy farmaceuta może odmówić sprzedaży środków antykoncepcyjnych lub wczesnoporonnych?
Farmaceuta ma prawo odmówić sprzedaży środków antykoncepcyjnych lub wczesnoporonnych powołując się na obowiązujące prawo. Co prawda nie funkcjonuje klauzula sumienia farmaceutów, ale prawo farmaceutyczne w artykule 96 ust. 4 zezwala na taką odmowę, czyli sprzeciw: „farmaceuta i technik farmaceuta mogą odmówić wydania produktu leczniczego, jeżeli jego wydanie może zagrażać życiu i zdrowiu pacjenta”. Można zadać pytanie, na jakiej podstawie dokonuje się taki sprzeciw? Z regulacji prawnej wynika, że to aptekarz farmaceuta sam dokonuje takiej oceny w oparciu o swoją rzetelną wiedzą medyczną dotyczącą składu oraz działania preparatu leczniczego jaki miał sprzedać lub też wydać, a także na podstawie rozumowej oceny sytuacji zdrowotnej danego pacjenta łącząc oba elementy poprzez ocenę własnego sumienia. Jeśli opierając się na posiadanej wiedzy, stwierdzi, że dany preparat może spowodować śmierć, zadziałać jak trucizna, spowodować uszczerbek na zdrowiu klienta, to z uwagi na dobro klienta odmówi on wydania takiego preparatu zgodnie z decyzją w swoim sumieniu. Aptekarz farmaceuta ma więc prawo, by wyrazić swój sprzeciw w sytuacji niezgodnej z jego sumieniem. Kolejnym przepisem na gruncie Polski jest art. 2a ust. 1 ustawy o izbach aptekarskich z 19 kwietnia 1991 roku. Aptekarz farmaceuta będąc odpowiedzialnym za zdrowie i życie pacjenta może z uwagi na jego dobro odmówić sprzedania/wydania leku lub preparatu medycznego, który mógłby mu zaszkodzić.
Jestem anestezjologiem i w moim szpitalu jestem przymuszana do znieczulania kobiet przed aborcją. Czy muszę to robić czy też mam prawo odmówić?
Lekarz ma prawo do tzw. klauzuli sumienia, zgodnie z którą może nie podejmować czynności niezgodnych z jego przekonaniami moralnymi. Lekarz ma prawo odmówić pacjentowi wykonania świadczenia również w przypadkach „nie cierpiących zwłoki” – ale poza sytuacjami bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia. Nie musi wskazywać innej placówki, w której pacjent może realizować swoje prawo do uzyskania pomocy. Ma jedynie obowiązek odnotowania swojej decyzji w dokumentacji medycznej, a wcześniej – poinformowania pracodawcy, że będzie korzystał z klauzuli sumienia.